اصول گندزدايي Principles of Disinfection

[majid8890]

اولين بار Semmelweis ارزش شستن دست ها با محلول هاي گندزدا را درپيشگيري و كاهش دادن مرگ هاي ناشي از عفونت هاي پس از زايمان نشـان داد.

سپس ليستر (Lister) نيز موفق شد با بكارگيـري اسيدكربوليك شمار عفونت زخم ها را كاسته و از آنها پيشگيري نمايد.

اهميت استفاده از مـواد گندزدا حتـي در عصر طلايي آنتي بيوتيك ها نيزكاسته نشـده و در حـال حاضـر استفاده از روش هاي عفونت زدايي (گندزدايي وسترون سازي) از پايه هاي مهـم برنامه هاي موفق كنترل عفونت هاي بيمارستاني است.

براي عفونت زدايي هوا، آب، محيط فيزيكي، وسايـل و مـواد و محيط هاي بيولوژيك روش هاي گوناگون فيزيكي و شيميايي وجود دارد .
تعاريف و اصطلاحات عفونت زدايي
پاك كردن (Cleaning): زدودن " ذبري ها" يا مواد قابل رويت با آب
سترون سازي : (Sterilization) يعني استفاده از روش هاي فيزيكي يا شيميايي به منظور از بين بــردن وتخريب كليه اشكال ارگانيسمي از جمله اسپورها.
گندزدايي (Disinfection) يعني استفاه از روش هاي فيزيكي يا شيميايي به منظور كم كردن بار ميكروبي .
آلودگي زدائي ( Disinfestation) يعني ازبين بردن انگل هاي خارجي كه ناقل بيماريند مثل گال و شپش
Biodeterioration يعني تخريب فعاليت هاي بيولوژيك
Decontamination يعني عفونت زدايي ابزار آلوده به طوري كه براي استفاده بي خطر و مناسب باشند
Fumigation يعني استفـاده از دودها و بخارات مواد عفونت زدا .
Pasteurization يعني استفاده از حرارت 60 درجه سانتي گراد تا نيم ساعت.

كلريناسيون (Chlorination) و ازونيزاسيون (Ozonization) يعني استفاده از كلر يـا ازون براي سالم سازي ( گندزدايي) آب .
ماده گندزدا (Disinfectant) ماده اي است كه براي كم كردن بار ميكروبي از روي سطوح بيجان و اجسام بكار برده مي شود.
آنتي سپتيك (Antiseptic) ماده اي است كه بازدارنده فعاليت ارگانيسم ها از روي بافت هاي زنده است.
آنتي بيوتيك (Antibiotic) ماده آلي شيميايي است كـه توسط ارگانيسم ها توليد مي شود و باعث بازدارندگـي يا كشتن ارگانيسم هاي ديگـر در انسان، حيوانات و گياهان مي شود.
دترجنت (Detergent) ماده اي اسـت كـه با استفاده از كشش سطحي آلودگي را مي برد.
سني تايزر (Sanitizer) ماده بهداشتي است كه بــا مواد ضدميكروبي همراه است.
مواد جرميسايد (Germicide) ، بايوسايد (Biocide) باكتريسايد (Bactericide) ، ويريسايد (Viricide) ، فونژيسايد (Fungicide) ، اسپوريسايد (Sporicide) و اويسايد (Ovicide) نيز كشنده ارگانيسم، اعم از باكتري ها، ويروس ها، قارچ ها، اسپورها و تخم انگلي ها هستند.