خوش آمدید، دوست گرامی اگر اولین بار است وارد انجمن شده اید لطفا ابتدا با استفاده از گزینه ثبت نام در سایت عضو شوید در غیر اینصورت وارد شوید.

راهنمای استفاده از نرم افزار EGOUT

1- مقدمه
نرم افزار طراحـی شبـکه فاضلاب EGOUT توسط مجتبی محمـودی مجدابادی تهیه شده است . زبان برنامه نویسیVisual Basic می باشد.برنامه بطور مستقیم با  AutoCAنسـخه های 2000 & 20002 ارتباط بر قرار می کـند.نرم افزار از اطلاعات ترسیمی درنقشه استفــاده می کـند.و بدون نیـاز به ورود داده های متنی شبکه را طراحی و داده های طراحی را بر روی پلان ثبت میکند.برنامه داده های خروجـی را در جـداول مختـلف ارايه میکند که قابل ارسال به EXCELمیبا شد.نقشـه های پروفیـل طولـی نیز در محیط برنامه نمایش داده می شود ودر محیط ACADقابل ترسیم و پلات می باشد.

2- نصب و راه اندازی نرم افزارEGOUT
1- سی دی نرم افزار را در درایو بگذارید.
2- وارد پوشه EGOUT-setup شوید.
3- فایل SETUP.exeرااجرا نمایید.در صورت نمایش پیام وجود فایل گزینه Yesرا برای حفظ فایل انتخاب نمایید.
4- وارد پوشه EGOUTشوید و SETUP.exeرا اجرا نماییدو مسیر نصب برنامه را تعیین نمایید.
5- وارد مسیری که برنامه نصب شده شوید و EGOUT.exeرا اجرا نمایید.
3- قابليتهاي نرم افزار EGOUT

3-1- قابليتهاي EGOUT عبارتند از :

1- ارتباط مستقيم با ACAD و دريافت داده ها از نقشه و درج داده هاي فروجي بر روي نقشه
2- تعريف خطوط شبكه فاضلاب از طريق ترسيم خطوط شبكه در محيط ACAD و شناسايي ارتباطات خطوط شبكه توسط برنامه
3- ميانيابي رقوم ارتفاعي زمين از كدهاي رقومي موجود در نقشه و درج رقوم ميانيابي شده در نقشه بطوريكه رقوم درج شده قابل ويرايش توسط كاربر مي باشد و انتقال رقوم درج شده به خطوط شبكه فاضلاب توسط برنامه
4- حوزه بندي مساحتي و تراكمي بر روي نقشه با كنترل كامل طرح و اختصاص سطوح و جمعيت به خطوط شبكه توسط برنامه
5- امكان مشاهده مشخصات هر لوله در پنجره Property محيط ACAD با امكان ويرايش)غیر فعال)
6- امكان شاخه بندي، تعيين نام مسير و نام آدمرو بطور خودكار منطبق به نظرات كاربر و شماره آدمرو و مسير بر روي نقشه درج مي گردد.
7- انعطاف پذير برنامه براي دريافت مباني طراحي
8- طراحي، بهينه سازي و شبيه سازي شبكه جمع آوري فاضلاب با قابليت انعطاف براي دريافت مباني طراحي
9- نمايش پروفيل طولي شبكه جمع آوري فاضلاب در محيط اختصاصي برنامه و قابليت هاي كنترل ، تغيير شيب و عمق لوله ها و ابزار قوي و سريع براي تغييرات همزمان در پروفيل و مشخصات هيدروليكي شبكه و ترسيم پروفيل طولي شبكه در محيط ACAD
10- نمايش داده هاي ورودي و خروجي شبكه در پنجره اختصاصي محيط برنامه و قابليت انتقال داده ها به Excel
11- برآورد احجام عمليات لوله گذاري و احداث آدمرو
12- قابليت قطعه بندي شبكه براي اسناد پيمان و تهيه جداول هيدروليكي و احجام براي هر قطعه با حفظ كليه ارتباطات قطعه هاي مجاور
13- قابليت ايجاد GIS شبكه جمع آوري فاضلاب براي مديريت و كنترل پروژه ، نظارت ، اجرا و بهره برداري و نگهداري

3-1-1- ارتباط مستقيم با ACAD
امكان ارتباط مستقيم برنامه با ACAD نسخه هاي 2000 و بالاتر از ويژگيهاي برنامه است بطوريكه براي تهيه داده هاي ورودي شبكه فاضلاب نیازبه تهيه و استخراج اطلاعات از نقشه ها بطور دستي و يا برنامه واسطه نمي باشد.
برنامه مستقيما“ با نقشه شبكه در محيط ACAD كار مي كند و ضمن فرآيند آماده سازي داده هاي اوليه شبكه، تحليل و طراحي شبكه نقشه نيز متناسبا“ كامل مي شود.
نقشه طرح شبكه به عنوان مرجع ورودي و خروجي برنامه مي تواند در مراحل مختلف طراحي ، مناقصه، نظارت ، مديريت پروژه و بهره برداري مورد استفاده قرار گيرد. برنامه ابزار مناسب دريافت داده ها، نمايش اطلاعات ، پردازش داده ها و ارائه گزارش در قالب جداول مختلف را براي هر يك از مراحل فوق الذكر فراهم كرده است.

3-1-2- تعريف خطوط شبكه فاضلاب
خطوط شبكه فاضلاب از طريق ترسيم خطوط بر روي نقشه مشخص مي گردد. هر خط ترسيم شده در لايه هاي Sewer به منزله يك خط لوله شبكه مي باشد و ابتدا و انتهاي خط به ترتيب موقعيت آدمروي ابتدا و انتهاي آن خط لوله مي باشد. براي ترسيم خطوط لزومي براي رعايت جهت جريان و يا اجزاي فرعي و اصلي شبكه نمي باشد اگر چه در تعيين موقعيت آدمروها و همچنين طول خطوط شبكه بايد با دقت كافي انجام شود ولي طراح در هر زمان مي تواند براحتي موقعيت ابتدا و انتهاي خطوط و ارتباط خطوط لوله را تغيير و يا خطوط لوله را حذف و اضافه نمايد. براي تعريف خطوط شبكه نيازي به وارد كردن نام آدمرو، شماره خط يا شماره مسير نمي باشد.

3-1-3- ميانيابي رقوم ارتفاعي زمين
برنامه از رقوم ارتفاعي زمين در لايه Elevation ، رقوم ابتداي هر خط لوله را ميانيابي كرده و بصورت Text در ابتداي هر خط و در لايه Gelv درج مي نمايد. شعاع جستجوي رقوم قابل تعيين است و با توجه به پوشش رقوم و دقت مورد نياز شعاع جستجو تعيين مي شود. برنامه درهرجهت جغرافيايي حداكثر 4 رقوم ( جمعا“16 نقطه ) را كه فاصله كمتري نسبت به نقطه مورد نظر دارند ميانيابي مي كند.
رقوم درج شده در لايه Gelv قابل ويرايش توسط كاربر است. پس از تعيين كليه رقوم خطوط برنامه رقوم مندرج در لايه Gelv را به خطوط شبكه منتقل مي كند و متناسبا“ رقوم انتهاي خطوط را با توجه به نحوه ارتباط خطوط شناسايي مي كندورقوم زمین را به مختصات Zابتدا و انتهای هر خط اختصاص میدهد.

3-1-4- حوزه بندي مساحتي و تراكمي
با رسم خطوط حوزه فاضلابگير در لايه Area و خطوط حوزه تراكمي در لايه Density خطوط مشترك فاضلابگير و تراكم در لايه Area-density برنامه حوزه بندي مذكور را شناسايي و سطوح و جمعيت هر حوزه را به نسبت طول هر يك از خطوط به طول كل حوزه اختصاص مي دهد جمعيت كل و يا تراكم هر
حوزه تراكمي بايد در لايه Density بصورت Text درج گردد. بديهي است چنانچه يك حوزه فاضلابگير داراي چند تراكم باشد در هنگام آناليز حوزه ها تراكم وزني را محاسبه و لحاظ مي نمايد.
طراح با توجه به جهت جريان سطح تحت پوشش هر خط لوله را شناسايي و با ترسيم خطوط مرز حوزه ها را مشخص مي كند. حوزه بندي فاضلابگير مي تواند شامل يك حوزه كلي براي كليه خطوط و يا شامل حوزه هاي كوچك براي يك يا چند خط باشد كه تعداد و دقت آن به تشخيص طراح بستگي دارد.

3-1-5- مشاهده خصوصيات هر لوله در ACAD
در محيط ACAD پنجره اي به نام Property وجود دارد كه كليه مشخصات هر موجوديت نقشه را نشان مي دهد برنامه قابليت الصاق اطلاعات شبكه به خطوط لوله ترسيم شده در ACAD را دارد و با فعال كردن آن مي توان مشخصات لوله از قبيل شماره آدمرو ابتدا و انتها، مساحت، جمعيت، قطر و شيب و غيره را در پنجره Property مشاهده و مقدار هر يك از مشخصات را تغيير داد.)ای دکمه غیر فعال است.)

3-1-6- شاخه بندي و شماره گذاري خطوط و مسيرها
شاخه بندي مسيرهاي اصلي و فرعي بسادگي توسط برنامه امكان پذير است. با تغيير رنگ سرشاخه هاي اصلي و فرعي به رنگ هاي قرمز (1) ، زرد(2) تا سفيد (7) برنامه شاخه هاي اصلي و فرعي را متمايز و رنگ كليه خطوط هر شاخه را به رنگ مشخص شده در سرشاخه تغيير مي دهد.
در يك شبكه شاخه بندي شده مسير اصلي با رنگ قرمز (1) و شاخه هاي فرعي درجه 2،3 و… به ترتيب به رنگ هاي زرد(2)، سبز(3) و… خواهند بود.
پس از شاخه بندي شبكه برنامه قابليت نام گذاري مسيرها را دارد نام مسيرهاي اصلي كه قابل تعيين توسط كاربر مي باشد ( مثلا“ A ) توسط برنامه به شاخه هاي فرعي منتهي به اصلي به صورت (A-1 ، A-2 ،… ) و به مسيرهاي منتهي به A-1 بصورت ( A-1-1 ، A-1-2 و … ) نام گذاري مي كند.
پس از نام گذاري شاخه ها برنامه شماره گذاري آدمروها را از آدمروي خروجي به اولويت اصلي يا فرعي بودن مسير به سمت سرشاخه ها انجام مي دهد. شماره آدمروي خروجي توسط كاربر قابل تعيين مي باشد.

3-1-7- انعطاف پذيري در دريافت مباني طراحي
برنامه مباني طراحي شبكه را در پنجره هاي مختلف دريافت مي كند مباني طراحي شامل سرانه فاضلاب ابتدا و انتهاي طرح، درصد اتصال به شبكه پوشش حداقل روي لوله ، گزينه هاي نشتاب ، گزينه هاي جمعيت و تراكم، درصد آبهاي ورودي و همچنين ضرايب محاسبه رواناب سطحي مي باشد.
برنامه دبي ابتدا و انتهاي طرح و همچنين كليه پارامترهاي هيدروليكي را براي ابتدا و انتهاي طرح محاسبه و ارائه مي نمايد.
همچنين درصد اتصال به شبكه براي ابتدا و انتهاي طرح قابل تعريب مي باشد. پوشش حداقل روي لوله به عنوان پيش فرض گرفته مي شود ولي براي هر خط لوله مقدار پوشش حداقل قابل تعريف است.
برنامه گزينه هاي مختلف محاسبه نشتاب (     مترمكعب در هكتار، مترمكعب بر كيلومتر طول لوله، سرانه نشتاب و منحني نشتاب ) و همچنين گزينه هاي مختلف محاسبه جمعيت ( دريافت تراكم، دريافت جمعيت هر خط ، دريافت جمعيت تجمعي خط و منحني تراكم ) را دارد. برنامه براي محاسبه رواناب ورودي به شبكه برنامه ضرايب محاسبه رواناب را دريافت مي كند و شبكه را همزمان براي فاضلاب و رواناب سطحي طراحي مي كند.

3-1-8- طراحي – بهينه سازي و شبيه سازي شبكه جمع آوري فاضلاب
برنامه داراي روالهاي قوي طراحي شبكه فاضلاب مي باشد. ابتدا دبي طراحي و دبي ابتداي طرح هر خط لوله با توجه به مباني طراحي محاسبه مي شود و بطور همزمان رقوم كف لوله با كنترل عمق ، سرعت حداقل ، سرعت حداكثر، رقوم كف و قطر لوله هاي بالادست ، شيب، قطر و رقوم كف لوله محاسبه و انتخاب مي گردد.
ابزارهاي كنترل طراحي عبارتنداز:
1- شيب حداقل
2- سرعت حداكثر در دبي پر لوله
3- حداقل سرعت در لوله هائيكه به سرعت شستشو نمي رسند با شرط كنترل H/D
4- گزينه هاي نحوه انتخاب قطر
5- شيب تعريف شده SDF و قطر تعريف شده DDF
6- لوله موجود EXIST
7- پمپاژ بالا آورنده

3-1-8-1- شيب حداقل
كاربر مي تواند شيب حداقل براي هر قطر را در پنجره Diameter تعريف نمايد. در صورتيكه برنامه با شيب منفي زمين و يا عمق زياد مواجه شود شيب حط لوله را در حد شيب حداقل هر قطر حفظ مي كند.

3-1-8-2- سرعت حداكثر براي هر قطر در پنجره Diameter قابل تعريف است چنانچه سرعت خط لوله براي دبي پر از مقدار حداكثر سرعت مشخص شده بيشتر شود برنامه شيب خط لوله را كم كي كند تا سرعت پر لوله به حداكثر سرعت كاهش يابد. كاهش شيب لوله منجر به ايجاد ريزش در منهول ابتداي خط مي گردد.

3-1-8-3- چنانچه خط لوله اي به سرعت شستشو نرسيده باشد در صورتيكه در H/D لوله از مقدار حداقل مورد انتظار بيشتر باشد برنامه شيب لوله را افزايش مي دهد تا به حداقل سرعت مورد انتظار برسد . اگر H/D خط لوله به مقدار حداقل برسد برنامه از به سرعت رساندن خط لوله صرف نظر مي كند. انتخاب دقيق حداقل سرعت و حداقل H/D در طراحي شبكه مهم است و بستگي به تصميم گيري طراح دارد. چنانچه H/D بيشتر از 5/0 حداقل و سرعت در حد سرعت شستشو انتخاب گردد عملا“ برنامه وارد اين گزينه نمي شود.
براي تعيين مقدار مناسب H/D طراح مي تواند شبكه را با H/D مختلف ( مثلا“ 25/0 ، 2/0، 15/0 و 1/0) طراحي و نتايج عمق شبكه را بررسي و عدد مناسب را انتخاب نمايد.

3-8-4- گزينه هاي نحوه انتخاب قطر
برنامه براي انتخاب قطر چند گزينه را در اختيار طراح قرار داده است. در گزينه 1 برنامه براي حفظ عمق كمتر شيب كم و در نتيجه قطرهاي بزرگتر را انتخاب مي كند اين گزينه براي شهرهاي با شيب عمومي كم مناسب است.
در گزينه هاي 2، 3 تا 5 به ترتيب برنامه به سمت انتخاب قطر كوچكتر رفته و در نتيجه در هر گزينه نسبت به گزينه بالاتر ممكن است عمق شبكه و همچنين درصد پرشدگي لوله ها افزايش يابد.

3-8-5- امكان تعيين شيب و قطر خط توسط طراح
يكي از ابزارهاي طراحي نرم افزار امكان تعيين شيب و قطر خطوط توسط طراح مي باشد چنانچه طراح بخواهد قطر يك خط را بيشتر از قطر محاسبه شده در نظر بگيرد مي تواند آن خط را DDF نمايد. برنامه در صورتيكه قطر تعريف شده ظرفيت كافي دبي خط را داشته باشد قطر تعريف شده را حفظ مي كند.
اگر طراح شيب يك خط را SDF‌ نمايد. برنامه شيب تعريف شده را حفظ و آنرا تغيير نمي دهد فقط در موقع بهينه سازي شبكه برنامه كليه خطوط را از SDF خارج مي كند.

3-1-8-6- خطوط لوله موجود EXIST
چنانچه شبكه فاضلاب داراي لوله هاي موجود باشد طراح يا تعيين شيب، قطر و رقوم كف لوله در منهول ابتدا را تعيين و آن لوله را EXIST تعريف مي كند. در اين حالت برنامه شيب، قطر و رقوم كف لوله منهول را حفظ مي كند و در صورتيكه ظرفيت لوله براي عبور دبي كافي نباشد هشدار مي دهد.

3-1-8-7- ايستگاه پمپاژ بالا آورنده
طراح با انتخاب LIFT براحتي مي تواند هر يك از منهولهاي شبكه را بصورت LIFT تعريف نمايد در اين حالت چنانچه منهول ابتداي يك خط LIFT تعريف شده باشد برنامه رقوم كف خط لوله را از حداقل پوشش محاسبه مي كند.

3-8-8- بهينه سازي شبكه فاضلاب
بهينه سازي شبكه فاضلاب با توجه به قيمت خريد لوله، هزينه لوله گذاري و هزينه احداث آدمرو با توجه به عمق خط لوله و درصد افزايش هزينه براي هر متر افزايش عمق انجام گيرد. برنامه خطوط شبكه را براي حالتهاي مختلف طراحي و هزينه آنها را مقايسه و شيب و قطر اقتصادي را انتخاب مي كند.

3-8-9- شبيه سازي شبكه فاضلاب
در حالت شبيه سازي برنامه قطر و شيب خطوط را همچنان حفظ مي كند و فقط با ضريب بار مشخص شده حل هيدروليكي نموده و H/D لوله هائيكه بيشتر از مقدار مشخص شده براي هر قطرباشد هشدار مي دهد. از اين گزينه براي تحليل شبكه موجود و يا ارزيابي شبكه طراحي شده براي ضريب هاي افزايش ظرفيت مي توان استفاده كرد.


3-1-9- نمايش پروفيل طولي شبكه جمع آوري فاضلاب
در محيط اختصاصي برنامه پروفيل طولي شبكه جمع آوري نمايش داده مي شود و ابزارهاي قوي تغيير شيب ، تغيير عمق ، جستجوي خط لوله شيت بندي، مشاهده پارامترهاي هيدروليكي، SDF ، DDF ، LIFT و EXIST و يكنواخت كردن چندين خط لوله مي باشد و تغييرات همزمان در كل شبكه اعمال مي گردد. طراح كليه پارامترهاي طراحي شبكه از نظر عمل،قطر ، شيب ، سرعت، رقوم كف لوله را مي تواند تحت كنترل داشته و در صورت لزوم آنها را تغيير دهد. پس از طراحي شبكه و مشاهده پروفيل طولي برنامه پروفيل را مستقيما“ در محيط ACAD ترسيم مي كند همچنين گزينه تهيه فايل DXF از پروفيل وجود دارد.

3-1-10- نمايش داده هاي خروجي شبكه در پنجره اختصاصي برنامه
برنامه قابليت نمايش داده هاي ورودي ، داده هاي مربوط به قطر و مشخصات لوله ها اطلاعات مربوط به شاخه ها، داده هاي خروجي و غيره را در پنجره اختصاصي خود دارد و امكان انتقال داده هاي نمايش داده شده به محيط EXCEL وجود دارد.

3-1-11- برآورد احجام عمليات لوله گذاري و احداث آدمرو
طول لوله گذاري برحسب عمق و قطر در يك جدول ارائه مي گردد. برنامه با دريافت عمق مبناي فهرست بها براي هر قطر طول لوله گذاري را براي عمق هاي 1+ تا 6+ نسبت به عمق مبنا را محاسبه و در جدول به تفكيك قطر ارائه مي نمايد. برنامه مشخصات ترانشه شامل عرض (W ) شيب ( Z ) و حفاظت ترانشه، مشخصات خاك را در سه لايه بصورت عمق برخورد به لايه A ، عمق برخورد به لايه B و عمق برخورد به لايه C همچنين عمق برخورد به آب زيرزميني و مشخصات بسترسازي را بصورت تيپ A ، B و C دريافت و احجام خاكبرداري ، خاكريزي، سطح حفاظت ،‌حجم بستر در تيپهاي مختلف را محاسبه و نشان مي دهد.
برنامه مشخصات هندسي آدمروي تيپهاي مختلف ، ابعاد گودبرداري آدمرو، شيب حفاظت گود را دريافت و احجام خاكبرداري ، خاكريزي، بتن مسلح و غيره را محاسبه و ارائه مي نمايد.

3-1-12- قطعه بندي شبكه جمع آوري
با تعيين محدوده هاي هر قطعه بصورت چند خطي برنامه اطلاعات قطعه مورد نياز را استخراج با حفظ مشخصات لوله هاي ورودي و خروجي از قطعه شبكه را حل مي كند و كليه داده هاي ورودي و خروجي شامل داده هاي هيدروليكي ، رقوم كف لوله حجم عمليات و غيره مربوط به قطعه مورد نظر را ارائه مي نمايد. از اين قابليت براي تهيه اسناد مناقصه و پيمان ، كنترل پروژه و نظارت مي توان استفاده كرد.

3-1-13- تهيه GIS شبكه فاضلاب
با توجه به اينكه كليه مراحل تهيه داده ها، طراحي و قطعه بندي و داده هاي خروجي همگي برر روي نقشه پلان شهر انجام مي شود مي توان در تهيه GIS شبكه فاضلاب از داده هاي خروجي و ورودي برنامه و از ابزارهاي مختلف برنامه شامل پنجره Property ، جداول، شاخه بندي تغيير رنگ و غيره برنامه استفاده كرد.